ÖZET

• “Startup”
  Cambridge Sözlüğü “yeni kurulan küçük işletmeler” gibi kapsayıcı bir ifade kullansa da, Forbes dergisinde, her yeni kurulan girişimin start-up olarak adlandırılamayacağı, start-up olabilmek için henüz “çözümü tam belli olmayan bir probleme, yenilikçi bir yaklaşım getirmesi gerektiği” yönünde görüş belirtiyor.
  Bunun yanında girişiminizin “ölçeklenebilir, hızlı bir şekilde büyüme potansiyeline sahip olması” da start-up için olmazsa olmazlar arasında.

• Yeni bir pastane açmanız bir start-up hayata getirmeniz için yeterli değil.
  Girişiminizin bu pastanedeki poğaçaların kilo alma sorununa çözüm bulması, daha önce yapılmamış şekilde düşük kalorili yapılması ve ayrıca ölçeklenebilir bir şekilde büyümenizi içermesi gerekiyor. İşte o zaman girişiminizi start-up olarak tanımlayabilirsiniz.

• Bir start-up’a başlayabilmeniz için öncelikle fikre ihtiyacınız var.
  Daha yola çıkarken girişimci, egosunu bir tarafa koymalı ve kullanıcıları olabildiğince çok dinlemeli. Gerektiğinde fikri güncellemesinin doğru olduğunu bilmeli.

• Etrafındaki gerek teknolojik, gerek iletişimsel sorunlara farkındalığı yüksek olan, toplumsal ve ekonomik dönüşümü iyi okuyan, kendi duvarları arasından çıkıp olabildiğince farklı insanın hayatına kulak veren bireyler ortaya başarılı fikirler koyabiliyor.

• Girişimci fikri taklit edilebilir, fakat girişimcinin tutkusu taklit edilemez.
  Başarılı fikri hayata geçirmek için parolalarınızdan biri de; “Geri bildirim, geri bildirim, geri bildirim!” olmalı.

• Dünyanın en zeki insanı da olsanız, girişimci fikrini geliştirmek için, kitlelerin geri bildirimlerine ihtiyaç duyacağınızı asla unutmayın.

• Her sosyal statüden ve yaş grubundan insanın internetin gücünü keşfetmesi sürpriz olmayacak.
  Bu gücün önemli bir yanı ise herhangi bir hiyerarşiye, etnik temelli bir kimliğe göre dağıtmaması.

• Kötü yönde eleştirmek kolaydır, yapıcı eleştiride bulunmak ise eğitim gerektirir.
  İçinde bulunduğumuz Bilgi Çağı, her konuda bilgisi az, fikri çok olan kalabalıklar meydana getirdi.

• Bir Japon atasözü; insanın kendine usta diyebilmesi için “önce ustasını geçmesi, ardından da kendisini geçecek bir çırak yetiştirmesi” gerektiğini söyler.

• Mentor, girişiminize tecrübeleri ile yol gösteren kişidir.
  “Kesinlikle mentorunuz olmalı!” demek doğru değil fakat böyle bir kişinin girişiminize katkıda bulunacağı şüphesiz.
  Mentor, projenizde size doğru yolları, yoldaki taşların yerlerini söyleyebilecek harika bir yoldaştır. Fikriniz kimi ilgilendiriyorsa yaş, cinsiyet, teknoloji bilgisi demeden onlara danışın.

• Google, sadece sitelerdeki bilgileri gösteren bir arama motoru değil, aynı zamanda kullanıcı tercihlerini ciddi şekilde etkileyen ve bu tercihleri yönlendiren bir okyanus.
  Google Trends, hangi kelimenin, nereden ve ne zaman, ne sıklıkla aratıldığını gösterir.
  Google Trends önemli bir araç.
  Girişiminiz ile ilgili anahtar kelimelerin hangi coğrafyadan, hangi zaman dilimlerinde aratıldığını Google Trends kullanarak detaylı bir şekilde inceleyin.
  Bilgi okyanusundasınız.
  Dalgaların arasına karışın!

• Yapılan bir araştırmaya göre, batan girişimlerin %42’si pazarda ihtiyaç olmadığı için batıyor.
  Bir girişimin batma nedenlerinin başında ”pazarda ihtiyaç olmaması”

• Diyelim ki bir fikir geliştirdiğiniz ve bu fikrin rakibi olmadığını söylüyorsunuz.
  Üzgünüm ama muhtemelen fikrinizin pazarı da yok!

• İlk otomobil üreticisi Ford, neden başarılı oldu?
  Aslına bakılırsa otomobil, at arabasına rakip olarak çıkıyor.

• Fikrinizin bir rakibi olmasından mahsur yok, aksine bu güzel bir şey.
  Hatta eğer birkaç rakibiniz varsa, bu daha da güzel bir haber.
  Fikrinizin bir pazara sahip olduğunu gösteriyor.

• “İhtiyaç Hiyerarşisi”

• Girişiminizin ne kadar rakibinin olduğunu öğrendikten sonra derinlemesine rakip analizine geçiniz. Rakiplerinizin kaç çalışanı var? Bu çalışanlar hangi unvanlarla çalışıyor?
  İstatistiklere göre; eğer rakiplerinizde beş veya üzerinde çalışan varsa, pazarda bu tarz girişimcilere ihtiyaç olma ihtimali yüksek, fakat eğer tüm rakiplerinizde iki veya üç kişi çalışıyorsa durum biraz riskli görülüyor demektir.

• Girişiminiz için tıklanma önemli.
  Bir girişimin ne kadar popüler olduğunu sadece internet sitelerinin sıralanmasından değil, aynı zamanda mobil uygulamasının indirilme oranından ve sosyal medyada hakkında ne kadar konuşulduğundan öğrenebiliyoruz.
• Hızlı hareket ederek rakiplerinize fark atacağınız durumlar oluşacaktır.
  Yeter ki gözünüzü oyundan ve rakibin taşlarından ayırmayın.

• Coğrafi hedefleme, girişiminizi doğrudan etkileyebilir.

• Kuracağınız gelir modeli girişimin uzun ömürlü olup olmamasından çok önemli bir etken.
  Birçok internet girişimi, ilgisizlikten değil, gelen ilgiyi doğru bir gelir modeline çeviremediğinden dolayı kullanıcılarına veda ediyor.

• “Bir fikrim var!” diyerek yola çıkılan dönem, ‘gestation (gebelik)’ dönemi olarak adlandırılıyor.
  Bu dönemde FFF yatırımları devreye giriyor.
  FFF “friends-family-fools”
  Yani “arkadaşlar-aile-salaklar.”
  Etrafınızda maddi destek alabileceğiniz her kim varsa fikrinizi ona aktarıp üç beş bir şeyler almaya çalışıyorsunuz. Yine bu dönemde güzel bir sunum hazırlayıp, üniversitelerin veya markaların girişimcilik yarışmalarını takip etmekte fayda var.

• Kasaya 5-10 bin dolar para koymaya başladınız.
  Sırada ‘inception (başlangıç)’ dönemi var.
  Burada biraz ‘şekle şemale sokarak’ kodlama ve tasarımla görücüye çıkarıyorsunuz.
  ‘Tohum’ kelimesi artık hayatınıza daha çok giriyor ve tohum yatırım almak için yollara koyuluyorsunuz.

• Bazen küçük yüzdelerle size ortak olan bir melek yatırımcı, bazen bir kuluçka merkezi bazen de ‘micro-fund’ olarak bilinen yatırım şirketi size “evet” cevabını veriyor ve tohum yatırımı gerçekleştiriyor. Bu yatırım ise genellikle 50 – 100 bin dolar seviyelerinde oluyor.

• Tohum yatırım sonrasında prototipi tasarlamanız gerekiyor.
  MVP (Minimum Viable Product – Yalın Ürün) olarak bilinen bu süreçte ana amaç iş fikrini en sade şekilde hayata geçirmek.

• Balığa uçma, kuşa yüzme öğretmeye kalkışmamanız gereken bu süreçte, olabildiğince ana iş fikrine odaklı, minimum maliyetle ürünü hayata geçiriyorsunuz.
  Prototip sonrasında Seri A yatırımları alabiliyorsunuz.
  İlerleyen zamanlarda büyüme ve gelişmeye göre ise yeni yatırım turları ile Seri B, Seri C şeklinde yatırım almaya devam edebiliyorsunuz.

• Crunchbase kullanarak rakiplerin aldığı yatırımların türleri, hangi zaman aralıklarında bu yatırımları aldıkları incelenebilir. Ayrıca Crunchbase kullanarak yatırım yapan kişilerin ve şirketlerin alanları incelenip, takip listesine alınabilir.

• Girişiminizde her şeyin ücretsiz olmasından ziyade, ‘ikramınızı’ gelir modelinizin içerisinde tutarak, kullanıcı memnuniyetini amaçlayabilirsiniz.

• Kaynak Araştırması;
  • Akademik kaynaklar
  • Medium
  • Google Scholar
  • ERIC
  • ACADEMIA
  • Microsoft Academic
  • Science Direct
  • JSTOR
  • Econsultancy, Statista

• Bugün girişimciliğin bu kadar konuşulmasının en önemli sebeplerinden biri, bu ekosistemin ilginç bir çıkmazı olması.

• Google, Microsoft gibi devler varken Facebook’u bir üniversite öğrencisi tasarladı ve sonunda sosyal ağlarda Pazar lideri oldu. Aynı zamanda dev bütçeli girişimlerin yaşadığı hayal kırıklıkları var.
  Google, Yahoo gibi şirketler tarafından geliştirilen ve yeksan olan sosyal ağı girişimleri bu konuda en sıcak örnekler arasında.

• “Yalın Girişim” modelinde ana amaç küçük bir prototip ile yola çıkıp fikri olabildiğince hızlı test ederek ilerlemek. “Hayat kimsenin kullanmak istemeyeceği ürünleri geliştirmek için çok kısa”
  “Büyük düşün, küçük başla!”

• Girişimimizle ilgili aradığımız tüm cevaplar müşteride!
  Cevapların sahibinin karşısına olabildiğince hızlı çıkmak için, ürünü de en kısa sürede geliştirmeli ve yayına almalıyız.

• Bugüne kadar birçok girişim fikri “yalan oldu” ve yarın da “yalan olacak”.
  Fakat bir girişim fikrinin başlangıçta anlamsız kalması acı verici olurken, yıllarca emek harcadıktan sonra ilgi görmemesini kabullenmek daha zor olabilir.

• Hedef kitleniz olan müşteriler fikrinizi kabul edilemez buldularsa, bırakın proje onların istediği şekilde evrim geçirerek yoluna devam etsin.

• Kaynakları israf etmemenizi sağlayan en güzel yöntemlerden biri de “Planla-yap-ölç-öğren” uygulaması.
  PYÖÖ, şu anlama geliyor: bir fikri ortaya atın, müşterideki karşılığını görün, buna göre öğrenerek ilerleyin. Bizim alınganlık gösterme lüksümüz yok.
  Deneriz, olmazsa geri çekeriz.

• Planla-Yap-Ölç-Öğren uygulaması doğrultusunda yaptığınız strateji hamleleri “pivot” olarak adlandırılıyor.

• MVP’de ana felsefe, müşterinin karşısına ana amacı taşıyan en sade ürünle çıkmak.
  Ardından geri dönüşlere göre ilerlemek.

• MVP geliştirirken dikkat etmeniz gereken bazı noktalar şöyle:
  • Doğru hedef kitle üzerine çalışın.
    Urfa’da Çin lokantası açmak pek iştah kabartıcı değil.
  • Hatalı problem tespitinde bulunmayın.
    Kullanıcıların 5000’de 1’inin sorun olarak gördüğü, fakat geri kalanının umurunda olmayan bir problem, sizin için öncelikli olmamalıdır.
  • Küçük düşünüp büyük başlamayın.
    Girişimde ulaşmak istediğiniz nokta ne kadar büyük olursa olsun, küçük ve hızlı adımlarla zirveye ilerleyeceğinizi unutmayın.
  • Girişiminizle ilgili değerlendirme yaparken “bence” kelimesinden olabildiğince kaçının. İçgüdüler yerine verilerle hareket edin.

• Yalın girişimcilik felsefesi genel olarak şunu söyler;

• • Doğru bakış açısını kazan,
  • Planlama-Yap-Ölç-Öğren modelini benimse,
  • MVP’ni oluştur,
  • Müşteriden geri dönüşler alarak hızlı adımlarla zirveye tırmanmaya çalış.

• Joseph Joubert “fikirlerini hiç değiştirmeyen kimseler; hakikaten kendilerini çok sevenlerdir” İnsanlar çoğu zaman “ya çalınırsa” diye fikrini paylaşmaktan kaçınır.
  Fakat girişim ekosistemini anladıkça “sadece fikre sahip olmanın” düşünüldüğü kadar önemli olmadığına tanık oluyoruz.

• Fikirler paylaşıldıkça daha hızlı gelişiyor, şekle giriyor ve gerçeğe dönüşüyor.
  İnsanlar, com gibi kitlesel fonlama sitelerine fikirlerini koyarak başkalarından maddi destek isteyebiliyor. Mottonuz “Fikrim çalınacak” değil “Fikrime ne kadar kişi, ne katabilir” olsun.

• “Eğer değişmesi gerektiği halde fikrimizi hiç değiştirmiyorsak, gerçekten uzaklaşıp sadece kendimizi mutlu ediyor olabiliriz.”

• Dante’nin İlahi Komedya’sında muhteşem bir şekilde kurguladığı, Roma Katolik Kilisesi’nin 7 günahı; oburluk, açgözlülük, tembellik, gurur, şehvet, kıskançlık ve öfke ortaklık serüveninde de karşınıza çıkacak.
  Birçok girişimde iki kurucudan birinin ön plana çıkması sebebiyle, diğer kurucu projeden ayrılıp kendi girişimini başlatmak yoluna gidebiliyor.
  Sonuçta her iki proje de hüsrana uğruyor.
  Durum böyle olunca, bir poker oyuncusuyla aynı tekneye binmemekte fayda var.

• Küçük hırsızlar banka soyar, büyük hırsızların zaten bankası vardır.
  Artık hırsızlar kilim veya para değil, kod çalıyor.
  Projenizin çekirdek ekibinde yer alacak kişiler son derece önemli.

• Arkadaşlık iki kişilik bir ilişkidir, fakat girişimde çalışanlarınızı, kullanıcılarınızın öfkelerini, nazlarını yönetmek zorunda kalacağınız devasa bir ilişki yumağına
  İkisini ayırın ve yola öyle çıkın.

• Dünyadaki başarılı girişimlerin tamamına yakınında, en fazla üç kurucu ortak
  Bu sayıyı geçtiğinizde kurucular arasındaki, gruplaşma, yönetimsel zorluklar karşınıza dikiliveriyor.

• Sakıp Sabancı “kim akıllı üretir ise onun yanında olun. Kim akılsız tüketir ise ondan uzak durun” diye boşuna dememiştir.

• Eğer mevcut bir ürünün daha basitini, küçüğünü, ucuzunu veya gelişmişini yapmıyorsanız muhtemelen ürününüzün bir pazarı

• Prestij;
  • Marka adı ve logosu
  • Slogan
  • Markamızın kişiliği
  • Marka Kimliği
  • Marka sadakati, farkındalığı, çağırışımı ve algılanan kalite.

• Zig Zigler, para yönetimi hakkında; “En iyisini bekle, en kötüsünü hazır ol ve kazandığını sermayeleştir” demiştir. Girişimciler ne kadar iyi bir ekibe, ürüne sahip olursa olsun eğer para doğru şekilde yönetilmezse istenmeyen bir sonla karşılaşılabilir.

• Girişimlerin çoğu, ilk bir yıl kullanıcı tarafından tanınmak ve piyasa tarafından kabul edilmeye çalışmakla geçiyor.
  Bu bir yılda tabiri caizse “cepten yemeniz”
  Yola çıkarken ilk 1 yıl boyunca da herhangi bir yatırım desteği almadan ayakta durabileceğinizden emin olmalısınız.

• Birçok girişimin batma sebepleri arasında “kervan yolda düzülür” düşüncesi ile “insanlar geldikten sonra bir şekilde para kazanırız” mantığı mevcut.
  Fakat gelir modelini doğru kurgulamayan bu girişimcilerin bir süre sonra battığı da, istatistiksel bir gerçek.
  Ürünle ilgili hesap yaparken, daha başlangıçta gelir modelini doğru kurgulamanız ve parayı nereden elde edeceğiniz konusunda emin olmanız gerekiyor.

• Ürününüzde, kullanıcıları rahatsız edecek şekilde reklam göstermek veya onları para harcamak zorunda bırakmak marka sadakatini hızlı bir şekilde öldürür.

• Eğer bir girişimin büyüme potansiyeli yoksa, bir yıldızlar takımı tarafından yönetilse dahi kapanma sorunu yaşanabilir. Kazanç elde etme aşamasında en ufak bir şüpheniz varsa bir gün mutlaka o şüphe haklılığını gösterir.

• Pazar riskiniz her zaman var.
  Ancak bunu en aza indirmeniz de mümkün.

• Birçok yatırımcı, tek bir girişime uzun süre bağımlı kalmayı değil, belli bir süre sonra satım yaparak farklı girişimlere yatırım yapmayı hedefliyor. Dolayısıyla girişiminizde finans planı yapmadan önce, ilerleyen zamanlarda halka açılma potansiyeliniz olup olmadığını veya muhtemel satın alma senaryolarını düşünmeniz, yatırıcıların gözünde hanenize artı olarak yazılacaktır.

• Büyüme çeşitleri genel olarak üçe ayrılıyor.
  • Yapışkan büyüme
    Alıcı kitleye hedeflenen alanda farklı yelpazede ürünler sunmak.
  • Viral büyüme
    Güncel algıda kilit ifadelerden birini bularak viral büyümek.
  • Paralı büyüme
    Paraya kıymak

• Bahsi geçen büyüme işlerine “growth hacking”, işi yapana ise “growth hacker”
  Growth hacker, çeşitli analiz yaparak ürünün kısa sürede kitlelere yayılmasını sağlıyor.
  Growth hacker içinse öncelik, tartışmasız, veri.
  Kullanıcıların verilerini anlamlandırarak hızlı ve küçük adımlar atıyor.
  Bu şekilde ürünün geliştirilmesi, pazarlama stratejisinin derinleştirilmesini sağlıyor.

• AARRR (Yol haritası büyütmek için);
  • Acquisition | Kazanım
    İnsanları nasıl getireceğiz?
  • Activstion | Aktivasyon
    İnsanların vakit geçirmelerini nasıl sağlayacağız?
  • Retention | Elde Tutma
    İnsanların ilerleyen haftalarda tekrar gelmelerini nasıl sağlayacağız?
  • Referral | Davet ile kazanım
    Gelenlerin arkadaşlarına bahsetmelerini ve arkadaşlarını da getirmelerini nasıl sağlayacağız?
  • Revenue | Gelir
    Gelenlerin pazardaki ürünleri satın almalarını nasıl sağlayacağız?
• Kitleleri kazanmak için yapılması gereken; geleneksel metot ve sosyal medya yoluyla büyük gürültüler çıkartmak değil, “değer ürütmeye” odaklanmak.

• Üye sayısı veya indirme sayıları ile değil, aktif kullanıcı sayılarıyla girişiminizin istatistiklerini okumalısınız. Datanızı ne kadar iyi incelerseniz, verileri ne kadar doğru analiz ederseniz elde tutma oranlarını da o kadar iyi yönetebilirsiniz.

• Davet ile kazanım girişiminiz için olmazsa olmazlardan.
  Bir kişiyi davet yoluyla kazanıyorsanız, bu, ürününüzün beğenildiğine ve kullanıcılarda marka güvenilirliği oluşturmaya başladığına dair güzel bir kanıt.

• Satışları arttırmak için, dijital komisyoncu “Affiliate Marketing” ağlarından da faydalanabilirsiniz.

• Facebook şüphesiz growth hack konusunda öncü sayılabilecek girişimlerden.
  Facebook, sosyal bağlantı butonlarını çıkartarak tabiri caizse web sitelerine minik ajanlarını yerleştirdi.
  Aslında bu tıpkı gelişmekte olan ülkelere küresel para fonlarının uymadığı “ Siz üretmeyin, biz size verelim” politikası gibiydi. Facebook harika bir büyüme hamlesiyle kendi kitlesi olan milyonlarca kullanıcıyı siteye çekmeyi başardı.

• “Asıl yapmam gereken; girişimde uzmanlaşmak değil, kendi kullanıcılarında uzmanlaşmak.”

• Başarılı bir startup için “şirket kültürü” oluşturmalısınız.
  Şirket kültürü, herhangi bir kuruma özgü davranışlar, inançlar ve değerlerden oluşur. Kültür nasıl oluşturulur?
  • Politika yapmayın.
  • Taş taşımayın, katedral yapın.
    Ekibinize çalışan değil, ekibin parçası olmaya hazır kişileri dahil edin.
    Bir bütünün parçası olma hissi, bir işyerinin çalışanı olma hissinden her zaman üstün gelir.
  • Tasarrufa önem verin.
    Tasarruf yatırım demektir.
  • “Bölüşmek” ve “paylaşmak” kutsal ve keyifli bir iştir.
    Bölüşmesini bilin. Paylaşmasını becerin.
    Bazen bir çalışanın sahip olduğu %1 pay için gösterdiği tutku, 530 payla ortak olan yatırımcıdan çok olabiliyor.

• Bir adamın değeri, büyük yetenekleriyle değil, onları nasıl kullanacağına bakılarak ölçülmelidir.

• Sıkıntılı günler birlik ve beraberlikle aşılabilir.
  El ele verince güzel günler çabuk gelir.
  Kriz anlamında iyi iletişim kurmak, girişiminizde olmaza olmazlar arasında olsun.
  Birçok girişim, kimi zaman kurucular kimi zamansa ekip arasında kriz anlarında çıkan çatışmalardan dolayı batabiliyor.

• Ey hükümdar!
  Avunma ve huzura güvenme, bu durum seni gaflet uykusuna düşürür.
  Sarsmayan, rahvan küheylan attan inip, acz içinde, eğersiz ağaca bineceksin.
  Heves ve öfke anında hiçbir iş yapma dişini sık, sabret.
  Ey kanun yapan!
  İyi kanun koyan daha hayattayken ölmüş demektir.
  Güçlü liderler, sadece devlet yönetiminde değil aynı zamanda girişimcilerde de tüm ekibe ruh katıyor.

• Saygı olmayan yerde aşk da olmaz.
  Herkesin birbirinin işine saygı duyması ve işleri bir gereklilik sırasına koymaması şirket ruhunu geliştiren başlıklar arasında.

• Basit bir adamın elinden geleni yapmaya çalışması, zeki bir adamın tembelliğinden çok daha değerlidir.
  Girişiminizde tembelliğe tahammül etmemeli ve bunu bir şirket kültürü haline getirmelisiniz.

• Birlikte eğlenemeyen insanlar, beraber bir gelecek kuramazlar.
  Girişiminizde eğlenceye sadece bir lüks olarak değil, aynı zamanda ihtiyaç olarak bakmalısınız.
  Hem şirket içi kültürde, hem de kullanıcılarınız ile olan etkileşiminizde eğlencenin gündeminizde olması girişime ruh katacak, onu anlamlı kılacaktır.

• Kitlelere ulaşmanın 35 anahtarı:
  1. Hangi piramidin neresindeyiz?
     Defalarca işsiz kalmış biri, 15 yıldır aynı işte çalışan bir devlet memuruna göre “işsizlik piramidinde” üst seviyedir. İşsiz insanları iş sahibi yapmak için kurulacak bir platform için de, memura göre çok daha şanslıdır. Dolayısıyla bir girişime başlamadan önce iş fikrinizle ilgili şu soruyu kendinize mutlaka sorun: “ben bu konudaki piramidin neresindeyim?”
  2. İhtiyaç lüks eğrisi
     Girişimler kurgulanırken en çok yapılan hataları başlarında, girişimin iş modeline bir ihtiyaç değil de lüks üzerine konumlandırmak geliyor. Bunun başlıca sebebi ise, girişimlerin genellikle teknik bilgisi yüksek insanlar tarafından kurgulanması. Girişim ne kadar fazla ihtiyaç tarafına kayarsa, iş modeli o kadar güçlü, başarı şansı yüksek olacaktır.
  3. Girişim içi kavramsallaştırma
     Bir girişimde başarıyı getiren maddelerden biri de, site içi kavramsallaştırmanın doğru bir şekilde yapılması. Kullanıcılar arasındaki iletişimi güçlendirebilecek tanımlara yapılırken, gereksiz tanımlamalardan da kaçınmakta fayda var.
  4. Blogger dalgası oluşturun
     “Her yüzyılda birkaç kişi düşünür, diğerleri ise onun düşündüğünü düşünür.”
     Bloggerlar ve vloggerların girişiminizden bahsetmesi irili ufaklı kitlelerin girişiminize yakınlık duymasını sağlayacaktır.
  5. Aldatmayın
     Kullanıcıyı kandırma yoluna giden girişimler, kısa sürede fark edilip kullanıcının tepkisini alıyor.
  6. Girişime dini-siyasi kimlik kazandırmama
     Girişimi kitlelere ulaştırırken yapılabilecek belki de en hatalı hareket, siyasi veya dini bir konuya sert bir biçimde dahil olmaktır.
  7. Ben buraya neden gelmiştim?
     Kullanıcının girişiminizle karşılaştıktan kısa bir süre sonra şu soruya bir cevap bulabilmesi gerekiyor. “ben buraya neden gelmiştim?”
  8. Samimiyet ile soğukluk arasındaki denge
     İnternet, doğası gereği, geleneksel işletme modeline göre daha etkileşimli ve diyaloga açık bir mecra. Buradaki girişimlerin de kullanıcının karşısına olabildiğince şık bir dille çıkması gerekiyor.
  9. Üretilen içeriği oyunlaştırma
     Girişimlerde üretilen içeriğin niteliğini artıran bir yöntem oyunlaştırma.
  10. Partner bulma. (Kazan – Kazan)
      Girişiminiz ister iyi ister kötü gitsin, stratejik marka işbirlikleri girişime güç katabilecektir.
  11. Havuzda biri boğulurken siz şezlongda güneşlenmeyin
      Ülkede bir terör saldırısı veya doğal afet olduğu sırada sosyal medyada bireylerin eğlenceli şeyler paylaşması garipsenirken, girişiminizde asla bu hataya düşmeyin.
  12. Güncelleme = “Pardon bakar mısınız?”
      Güncelleme göndermek tabiri caizse “Pardon bakar mısınız” anlamın geliyor. Kullanıcının dikkatini çektiğinize değecek bir şeyler yapmalısınız.
  13. İlkokul sınıf birincisiydim
      Tarihi geçmiş başarıları girişimin vitrinden kaldırın.
  14. Doğru isimle manşet olun
      Girişimizin kullanıcıların karşına ilk hangi manşetle çıkacağı önemlidir.
  15. Nitelik mi, nicelik mi?
      Kullanıcılarımızın demografik yapısı, sosyo ekonomik durumları gibi birçok parametreyi göz önüne alarak nitelik veya nicelikten birini ana yol olarak seçebilirsiniz. Bu yolu seçtikten sonra da onun üzerine stratejinizi inşa edebilirsiniz.
  16. Şikayet Dalga Boyu
      Girişiminizle ilgili şikâyetlerin ne durumda olduğunu da düzenli olarak takip edebilirsiniz.
  17. Doğru sosyal ağları, doğru kullanım
      Girişimizi duyururken enerjinizi ve bütçenizi doğru sosyal ağlara harcamalısınız.
  18. Veri kaybı öldürür
      Girişimlerdeki “kullanıcıya küskünlüklerin” arkasında yatan en önemli sebeplerden biri, dönüşü olmayan veri kayıplarıdır.
  19. Testleriniz sağlam mı?
      Kullanıcının karşısına çıkarken testleri tam yapmakta fayda var.
  20. Alternatiflerin gelişimi ne durumda?
      Girişimize alternatif ve alternatif olma potansiyeli olan diğer girişimleri mutlaka gözlemleyin.
  21. Nostaljiye değer verin
      Nostalji, bir lüks görülebilir. Fakat girişimlerin geniş kitlelere yayılması ve etki gücünün artması noktasında önemli araçlardan birisidir.
  22. Endişe okurluğu
      Analiz için kullanıcıdan çeşitli araçlardaki ısı haritaları ile sadece erişimi, dönüşünü artırma değil, aynı zamanda bir endişe okurluğu yapmakta fayda var.
  23. Ekip üyeleri zayıf halka mı?
      Girişimler sık sık ekip üyelerinin yarattığı krizlerle sarsılabiliyor.
  24. Kitleyi çevrimdışına taşıma
      Girişimlere en çok değer katan şeylerden biri, çevrimiçi olan kitleyi çeşitli etkinlikler ve projeler ile çevrimdışına da taşıyabilmek.
  25. Kültürü okuyun
      Eğer girişim etkileşime gireceği kültüre doğru okuyamazsa krizlerle karşılaşabiliyor.
  26. Fikriyat yönetimi
      Kullanıcıların kendi aralarında etkileşim kurduğu girişimlerde, olabildiğince kitlenin aklından geçenleri okuyarak taleplerini karşılamak gerekecek.
  27. Geçiciliğin kalıcılaşması
      Hayatı olabildiğinde hızlı yaşayan yeni kuşaklar, kendi geçmişlerini dahi kendilerine ait hissetmiyor ve önemsemiyor. Geçiciliğin girişimlerde kalıcılaşmaya başladığı zamanlardan geçiyoruz.
  28. Lokasyon “böreğini” kim yapacak?
      Her insanın hayatına dokunabilecek yeni bir girişim olabilir. Ortada lokasyon isminde bir hamur var fakat bundan böreği kimin yapacağı merak konusu.
  29. Gizliliğin değişimini takip edin.
      Bir girişimcinin dijital alanda kitlelere ulaşmak için yapması gerekenlerden biri de, gizliliğin değişimini takip etmek.
  30. Hack sadece hack değildir!
      Girişimcilerin: bir hacklenme senaryosuna karşı sadece şifresi değil, oluşacak algıyı daha nasıl yöneteceğini baştan belirtmekte fayda var.
  31. Kime bel bağladığınız önemlidir
      Girişimde bir markaya bağlılık olacaksa, bu markanın geleceğini de dikkatli düşünmekte fayda var.
  32. Kitleye göre gelir modeli
      Gelir modelinin kitleye uyumluğu önem taşıyor.
  33. Her kullanıcı eşittir. Bazıları daha eşittir.
      Kullanıcılarınız arasında etkileşim gücü yüksek, girişiminize katkı verenleri oyunlaştırma ile ya da farklı modellerle ön plana çıkarmak, size kitlelere ulaşmakta güç katacaktır.
  34. LGBT ilişkileri
      LGBT bireyler konusunda yapılabilecek en pratik çalışma, geri dönüşüm yoluyla gelen birey taleplerini uygun ölçüde girişime uygulamak.
  35. Bir kulağınız “yapay zekâ” da olsun
      Yapay zeka, kitlelere ulaşma konusunda haber değeri taşıyan bir argüman. Girişimin her adımında, “Bu konuda bir yapay zekâ kullanabilir miyiz?” sorusunun akılda olmasında fayda var.

• Girişimci araçları
  • İsimlendirme
    1. The Name App http://thenameapp.com
    2. Naminum http://www.naminum.com
    3. Name Mesh http://www.namemesh.com
    4. Namerobot namerobot.com
    5. Panabee http://www.panabee.com/name-generator

• • Alan Adı Satın Alma
    1. Namecheap namecheap.com
    2. com name.com
    3. GoDaddy godaddy.com

• • Bulundurma
    1. WP engine wpengien.com
    2. Bluehost bluehost.com
    3. Amazon aws.amazon.com

• • Pazar araştırma
    1. Google Trends Google.com/trends
    2. Validately validately.com
    3. Aytm aytm.com
    4. Goggle consumer barometer consumerbarometer.com/en
    5. Crunchbase crunchbase.com
    6. SimilarWeb similarweb.com
    7. Statista statista.com

• • Anket oluşturma
    1. Formstack Formstack.com
    2. SurveyMonkey surveymonkey.com
    3. Google Consumer Survey https://surveys.google.com/create

• • Prototip Oluşturma
    1. Zeplin zeplin.io
    2. Moqups moqups.com
    3. MockingBird mockingbird.com

• • Ön Tasarım Oluşturma
    1. UICloud ui-cloud.com
    2. UX Archive uxarchive.com
    3. Little Big Details littlebigdetails.com

• • Geliştirme
    1. GitLab gitlab.com
    2. Devdocs devdocs.io

• • Depolama
    1. Docker docker.com
    2. Githup githup.com
    3. Divide divide.io

• • Marka yönetimi
    1. Brand24 brand24.com
    2. Narrow narrow.io
    3. Buffer Bufferrapp.com
    4. Hoopsuite hoopsuite.com
    5. com
    6. Mention mention.com
    7. Wedgies wedgies.com
    8. Wise Stamp wisestamp.com

• • MVP Ürün Tasarlama
    1. QuickMvp quickmvp.com
    2. Generator designmodo.com/generator
    3. Proto proto.io
    4. Launchrock launchrock.com
    5. Marvel marvelapp.com
    6. Untorch untornch.com
    7. Blocs App blocsapp.com

• • Pazarlama
    1. Viral Loops viral-loops.com
    2. Sumo sumo.com
    3. Revue getrevue.co
    4. MailChimp mailchimp.com
    5. Branch branch.com
    6. Growthhackers growthhackers.com
    7. io customer.io

• • Ön Kullanıcı Kabulü
    1. Betalist betalist.com
    2. Product Hunt producthunt.com
    3. StartupBuffer startupbuffer.com
    4. Erli Bird erlibird.com
    5. Reddit / Startups reddit.com/r/startups/
    6. BetaPage betapage.co

• • Sunum Hazırlama
    1. Prezi prezi.com
    2. Slidebean slidebean.com
    3. Swipe swipe.to
    4. FlowVella flowvella.com
    5. SlideShere slideshare.net
    6. Chartblocks chartblocks.com
    7. İnfogram infogram.com

• • Analiz etme
    1. Google Analytics googleanalytics.com
    2. Crazyegg crazyegg.com
    3. Kissmetrics kissmetrics.com
    4. Alexa alexa.com

• • Mobil Uygulama Test Etme
    1. Appsee appsee.com
    2. Appsflyer appsflyer.com
    3. App Annie appannie.com
    4. Search Man searchman.com

• • Müşteri Desteği
    1. LiveChat livechatinc.com
    2. Zendesk zendesk.com

• • Proje Yönetimi & Takım İçi Etkileşim
    1. Asana asana.com
    2. Sendtask sendtask.io
    3. Slack slack.com
    4. Trello trello.com

• • Geri Bildirim
    1. Doorbell doorbell.io
    2. com

• Girişimci Sözlüğü
  • A/B(Testing) – A/B Testi
    A/B testi bir ikili karşılaştırma yöntemidir. İçerik veya tasarımda iki alternatif, farklı ziyaretçilere sunulur. Sonuçlara göre içerik veya tasarım konumlandırılır.
  • Accelerator – Hızlandırıcı
    Hızlandırıcılar girişimleri henüz fikir aşamasındayken toplayarak belli bir program dahilinde bir sonraki aşamaya hazırlayan yapıdır.
  • Angel Fund – Melek Yatırımcı Fonu
    Melek yatırımcı fonu -, melek yatırımcıların bir araya gelerek verdikleri yatırım desteğidir.
  • Angel Investor – Melek yatırımcı
    Melek yatırımcı, sermaye eksiğinden dolayı fikrini hayat geçiremeyen girişimcilere destek veren kişi ve şirkettir.
  • Bootstrapping
    Bootstrapping modelinde girişimciler ihtiyaç duydukları kaynakları bir yatırımcıdan bulmak yerine, kendileri finanse eder.
  • Business Plan – İş Planı
    İş planı girişimin yol haritasını ifade eder. Yatırımcılar için son derece önemli olan iş planında genel olarak; işin tanımı, rakip analizi, pazarlama stratejisi, gelir modeli ve geliştirme stratejisi bulunmaktadır.
  • Canvas Buniness Model – Kanvas İş Modeli
    Kanvas iş modeli bir iş planı hazırlama aracıdır. Kanvas iş modelinde; temel ortaklıklar, temel faaliyetler, değer önerisi, müşteri ilişkileri gibi kavramlar bulunmaktadır.
  • Cofounder – Kurucu Ortak
    Cofounder kurucu ortak anlamına gelir.
  • Copyright – Telif Hakkı
    Telif hakkı, özgün bir eser yaratan kişinin bu yapıtla ilgili haklarına verilen isimdir.
  • CPA (Cost per Action) – Eylem Başına Maliyet
    CPA bir fiyatlandırma modelidir.
  • CPC: (Cost per Click) – Tıklama Başına Maliyet
    CPC bir fiyatlandırma modelidir. Reklamveren ile yayıncı arasındaki anlaşmaya göre tıklama başına ödeme yapılır.
  • CPL(Cost Per Lead) – Kayıt Başına Maliyet
    CPL bir fiyatlandırma modelidir. Doğrudan kayıt başına ücretlendirme yapılır.
  • CPM (Cost per Mile) – Gösterim Başına Maliyet
    CPM bir fiyatlandırma modelidir. Reklam veren ile yayıncı arasındaki anlaşmaya göre gösterim başına ödeme yapılır.
  • CPS(Cost per Sale) – Satış Başına Maliyet
    CPS bir fiyatlandırma modelidir. Satış başına ödeme yapılır.
  • Crowdfunding – Kitlesel Fonlama
    Kitlesel fonlama, son yıllarda ülkemizde de popüler olan bir fonlama biçimidir. Bir girişime inanan, yatırım yapmaya/desteklenmeye olumlu bakan çok sayıdaki bireysel yatırımcının bir projeye yaptığı yatırımdır.
  • Demo Day – Demo Günü
    Demo günü, girişimin prototipinin oluşmasının ardından potansiyel yatırımcılara 15 dakikayı geçmeyecek şekilde sunumların yapıldığı gündür.
  • Ebitda
    Ebitda, girişimlerin değerlendirilmesinde kullanılan finansal bir göstergedir.
  • Elevator Pitch – Asansör Sunumu
    Asansör sunumu, 30 saniye içerisinde bir girişimciye yapılacak sunumdur.
  • Exit Strategy – Çıkış Stratejisi
    Çıkış stratejisi, girişimin istenilen başarıya ulaşması ardından kurucuların veya yatırımcıların kendi paylarını satma stratejisidir.
  • Founder – Kurucu
    Girişimi hayata geçiren kişidir.
  • Foundress – Kadın Kurucu
    Girişimi hayata geçiren kurucu kadınsa bu tanım kullanılır.
  • Friend, Family, Fools (3F) – Aile ve Arkadaşlar
    3F yatırımı, bir girişimin ilk aşamasında, girişimcinin etraftan aldığı destek için kullanılır.
  • Go-To Market Strategy – Pazara Giriş Stratejisi
    Pazara giriş stratejisi, girişimin pazara girebilmesi için rakiplerle rekabet etmeyi başarabilmesi için hazırlanan hareket planıdır.
  • Hackathon
    İçinde yazılım, tasarım gibi farklı uzmanlık alanlarından birkaç kişinin olduğu takımların diğer takımlarla belirlenen süre içerisinde yarıştığı, sıfırdan proje geliştirdikleri etkinliktir.
  • Incubator – Kuluçka Merkezi
    Kuluçka merkezi, girişimcilere birçok yönden maddi ve manevi destek veren merkezlerdir. Bu destek karşısında girişimden %3-%5 aralığında hisse alırlar.
  • Influencer – Etkileyici Kişi
    Influencer, dijital alanda kitleleri etkileme gücü olan kişiler için kullanılır.
  • IP(Intellectual Property) – Fikri Haklar
    Fikri haklar; telif hakları, patent gibi hukuksal konuları kapsamına alan haklar bütünüdür.
  • IPO(Initial Public Offering) – Halka Arz
    Halka arz, hisse senetlerinin çok sayıda ve önceden bilinmeyen yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışı olarak tanımlanmış.
  • Investment Readiness Level – Yatırıma Hazırlık Seviyesi
    Yatırıma hazırlık seviyesi, bir yatırımcı için yatırımın yapılabildiği ölçen bir derecelendirme sistemidir.
  • Innovation – Inovasyon
    İnovasyon, ürünlerin ve hizmetlerin günün koşuluna göre ayakta kalacak şekilde, ticarileştirme sürecinin yaşandığı yenilenme işlemlerine denir.
  • Joint Venture – Ortak Girişim
    Ortak girişim, birden fazla tüzel kişinin bir yatırım potansiyeli kapsamında bir araya gelerek oluşturdukları işletme yapısıdır.
  • Lean Startup – Yalın Girişim
    Yalın girişim, temel özellikleri barındıran bir ürünün müşteriden gelen geri dönüşlere göre hızlıca geliştirilmesi anlayışının hakim olduğu girişim geliştirme modelidir.
  • Licensing Agrement – Lisans Antlaşması
    Lisans antlaşması, girişimin, geliştirdiği teknolojiyi belli şartlar altında başkalarının kullanabilmesi için verdiği sözleşmedir.
  • Mad Scientist Syndrome – Çılgın Mucit Sendromu
    Çılgın mucit sendromu, iyi bir fikrin, yatırımcıların desteğini almak ve her tür rakibe karşı üstünlük sağlamak için yeterli olduğu yönünde sanrıya kapılma durumudur.
  • Market Segmentation – Pazar Bölümleme
    Pazar bölümleme, doğru pazarlama stratejisinin uygulayabilmek için pazarın uygun hedef kitlelere bölünmesidir.
  • Mentor
    Girişimcilere yardım eden, karşılayabilecekleri riskleri ve fırsatları haberdar eden yol göstericisidir.
  • MVP (Minimum Viable Product) – Yalın Ürün
    Yalın ürün, yalın girişim modeli ile geliştirilen asgari özelliklere sahip üründür.
  • Non Disclosure Aggrement (NDA) – Gizlilik Anlaşması
    Gizlilik anlaşması, en az iki tarafın arasında gerçekleşen bir sözleşmedir. Taraflar, gizlilik içerisinde belirtilen bilgi ve belgelerin tarafların izni alınmadan üçüncü bir kişiye açıklanmamasına yönelik imza atar.
  • Patent
    Patent, bir buluşun veya o buluşun uygulama alanında kullanma hakkının bir kimseye ait olduğunu gösteren belgeye verilen isimdir.
  • Pitching
    Pitching, potansiyel yatırımcı veya mentorları ikna etmek için hazırlanan sunumdur.
  • Pivot
    Pivot etmek, iş modelinde ciddi değişikliklere gitmek, makas değiştirmek anlamına gelir.
  • Pre Incubation – Ön Kuluçka
    Ön kuluçka merkezi, yeni iş fikirleri olan fakat pazar hakkında bilgisi olmayan kişilere mentorluk desteği verilen yapılardır.
  • Private Equity – Özel Sermaye
    Özel sermaye, yatırımcıların, fon desteğine ihtiyacı olan şirketlere yatırım yaparak pay sahibi olmasıdır.
  • Product Life Cycle – Ürün Yaşam Döngüsü
    Ürün yaşam döngüsü; ürünün hayal edilmesi, tasarlanması, üretimi, satışa sunulması, kullanımı, kullanım sonrasında olacaklar gibi birçok unsuru içine alan süreçler toplamıdır.
  • Public Funding – Kamu Fonu
    Kamu fonu, girişime devletin sağladığı fon
  • Revenue Model – Gelir Modeli
    Gelir modeli, girişimdeki iş modeli ile nasıl elde edileceğini ifade eder.
  • Renevue Sharing Agreement – Gelir Paylaşım Sözleşmesi
    Girişimcilerin elde ettiği kar üzerinden gelir paylaşımını öngören sözleşmedir.
  • Seed Fund – Tohum Yatırım
    Tohum yatırım, girişimin başlangıç aşamasında, genellikle 1 milyon doların altında olan yatırımlar için kullanılır.
  • Serial Entrepreneur – Seri Girişimci
    Seri girişimci; birçok farklı girişimi hayata geçiren, ardından doğru çıkış stratejisi ile çıkış yaparak başka bir girişime başlayan girişim türüdür.
  • Serial A Funding – Seri A Yatırım
    Seri A Yatırım, belli bir olgunluğa ulaşan girişimlere yapılan yatırımdır. Genellikle 1-10 milyon dolar arasında büyüklüğe sahiptir.
  • Serial B Funding – Seri B Yatırım
    Seri B yatırım, büyüyen bir girişime Seri A yatırımın ardından 5 milyon doların üzerinde yapılan yatırımdır.
  • Spin Off
    Spin Off, bir girişimden yeni bir alt girişim ve ürün çıkması anlamına gelir.
  • Target Market – Hedef Kitle
    Hedef kitle, iş fikrinin etki alanına giren, ulaşılmaya çalışılan kitleyi ifade eder.
  • TRL (Technology Readiness Level) – Teknolojik Hazırlık Seviyesi
    Teknoloji hazırlık seviyesi, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından oraya konulmuş, belli bir teknolojinin olgunluğunu değerlendirmek için kullanılan sistemdir.
  • Unicorn – Tek Boynuz
    Tek boynuz girişim, ismini mitolojiden tek boynuzlu attan alır. 1 milyar dolar değerlendirmeye ulaşan girişimler için kullanılır.
  • Valley of Death – Ölüm Vadisi
    Ölüm vadisi, girişimlerin ilk aşamada karşılaşacağı maddi zorlukları aşamayıp yok olmasını ifade eder.
  • Venture Capital (VC) – RİSK Sermayesi
    Risk sermayesi, risk barındıran yeni girişimlere fikir aşamasında veya ilk süreçte fon desteği sağlanan yatırımlar için kullanılır.
  • Vulture Capitalist – Akbaba Yatırımcı
    Akbaba yatırımcı, melek yatırımcının aksine art niyetli yatırımcı türü için kullanılır. Zor durumdaki şirketleri düşük ücretlerle ele geçiren yatırımcı türüdür.
  • Zombi Startup – Zombi Girişim
    Zombi girişim, herhangi bir güçlü iş modeli veya strateji olmayan, bir şekilde para bulup başarı elde ederiz düşüncesinde olan şirketler için kullanılır.